Brengt "Grenzwetterlage" ons vanaf het weekend lente of winter?

De eerstvolgende dagen wordt het in Limburg zeer zacht winterweer met vaak maxima rond of net boven 10°C.
Toch is de winter helemaal niet zo veraf als het lijkt. Boven Scandinavië is er immers een enorm winterbastion aanwezig en die kou komt tijdens het weekend weer tot dicht in onze buurt afzakken. We krijgen dan te maken met een zogenaamde "Grenzwetterlage", een prachtige term afkomstig uit Duitsland die aangeeft dat we dicht in onze buurt sterke tegenstellingen in temperatuur en weerbeeld kunnen verwachten. Gaat de poort open voor Koning Winter en wanneer? En hoort daar dan een dik pak sneeuw bij? Of blijven we nipt in de zachte luchtmassa's met een vleugje vroege lente vertoeven?

Beneden toon ik aan de hand van verschillende berekeningen van de weermodellen hoe belangrijk de verschillen kunnen zijn afhankelijk van de positie van de Grenzwetterlage. Ik baseer me in dit geval enkel op weermodel GFS omdat voor andere modellen exact hetzelfde verhaal geldt en we sowieso flinke marges in acht moeten nemen bij elke berekening.

Om te zien met wat voor een soort luchtmassa's we te maken hebben wordt vaak naar de temperaturen op 850 hPa gekeken. Dit is op een hoogte van 1300 tot 1500 meter. Op deze hoogte zien we namelijk niet het effect van de dagelijkse gang die we op neushoogte ervaren door het afkoelende en opwarmende effect van dag en nacht.

Als we die kaartjes erbij nemen voor zaterdag dan zien we dat Limburg op de scheiding ligt van wat je winter en lente zou kunnen noemen. Vanuit het zuiden dringen zich zeer zachte luchtmassa's op, oorspronkelijk afkomstig vanuit Afrika. Tegelijk zit het winterbastion vanuit Scandinavië tegengas te geven. 

Ook aan de bodem zien we dus grote verschillen in de temperaturen over een relatief korte afstand.
Volgens deze berekening zit de vrieskou aan de bodem vanuit Nederland dus veel dichterbij dan de +10°C in Frankrijk, maar op weerkaarten heeft deze afstand 5 dagen vooruit eigenlijk weinig te betekenen. Bij elke volgende berekening van de weermodellen zullen we nog schommelingen te zien krijgen in de positie van de wintergrens.

Het is nu de vraag of de echte vrieskou ons uiteindelijk zal weten te bereiken. Want op zondag is de strijd nog steeds niet gestreden:

Volgens deze berekening zou de vorstgrens nu echt over Limburg komen te liggen.
Maar ook deze berekening zal dus nog wel wat schommelen. Een kleine verschuiving kan dus het verschil maken tussen +5 en -5°C.

Op de wintergrens zou er in een vrij smalle strook ook veel sneeuw kunnen vallen. Momenteel is dus echter nog niet te voorspellen waar die zone terechtkomt. Zo berekende weermodel GFS in z'n run van zondagavond zelfs 25 tot 30 cm sneeuw boven Limburg. Vanochtend zien we dat pak een stukje noordelijker berekend worden met minder sneeuw in het zuidoosten dan in het noordwesten van Limburg.

Indien daarna de kou echt doorzet kan een sneeuwdek of niet ook het verschil maken tussen minima rond -5 of -10°C. Mocht de wind onder een heldere hemel en boven een sneeuwdek helemaal wegvallen dan kan er 's ochtends lokaal -15°C inzitten. Terwijl de +5 dus ook dichtbij zit...

Voor alle duidelijkheid: het is dus nog lang niet zeker dat er op maandagochtend (overal) een sneeuwlaag ligt in Limburg. Maar de kans is op basis van de huidige situatie dus wél aanwezig. Het is spannend om dit de komende uren en dagen op te volgen.

Terwijl ik dit artikel schreef kwam de volgende berekening van GFS binnen.
En deze berekent voor zondagavond temperaturen rond +10°C in Limburg...

Met deze berekening hoeven we in Limburg uiteraard geen sneeuw te verwachten...

In de pluimverwachtingen zien we dan ook een grote spreiding. De kans op minstens tijdelijke winterkou lijkt groter dan de kans dat het zacht blijft, maar bovenstaand voorbeeld toont perfect aan dat er absoluut nog niets beslist is. Welkom in het land van de weermodellen. En weer maar eens wordt bewezen wat je aan slechts één berekening van één weermodel hebt zoals steeds in de diverse apps wordt getoond wanneer je de weersverwachting voor een bepaalde locatie opzoekt...