Aanpak en perceptie rond corona-virus en klimaat-virus: grote gelijkenissen.

Zondag 15 maart 2020. Heel de wereld lijdt onder de gevolgen van het nieuwe corona-virus. In sommige regio's betekent dit lijden vanwege dood en verdriet. Op vele andere plaatsen gaat het voorlopig enkel maar om financieel of ongemakkelijk lijden. Maar we weten allemaal dat het over 10 tot 14 dagen nog véél erger zal zijn.

Als ik kijk naar hoe zowel bevolking als overheden met deze crisis omgaan zie ik heel veel gelijkenissen met hoe er met de klimaatcrisis wordt omgegaan. Zolang het een ver-van-ons-bed-show is houden we ons er niet of nauwelijks mee bezig. We willen vooral niets van onze verworven luxe inleveren. Pas wanneer het ons persoonlijk dreigt te gaan raken wordt er haastig en paniekerig ingegrepen, terwijl het kalf dan reeds méér dan half verdronken is en mogelijk niet eens meer te redden is. Eerder ingrijpen was in alle gevallen echter véél goedkoper en minder dramatisch geweest.

Bij het corona-virus werden de gevolgen al vrij snel tastbaar, en nam ook de dreiging voor ons persoontje snel toe. Eerst werd er nog mee gelachen en werd de ernst van de situatie vanuit verschillende instanties zolang mogelijk gerelativeerd. Terwijl onafhankelijke wetenschappers meteen in januari waarschuwden voor een mogelijk dodelijke pandemie, stonden er véél meer minder afhankelijke 'specialisten' klaar om erop te wijzen dat het slechts om een 'griepje' ging. Het feit dat de Chinese dokter die het virus ontdekte op 34-jarige leeftijd zélf aan de gevolgen overleed werd heel snel onder de tafel geveegd. Ontelbare mensen gingen op sociale media grafieken en statistieken delen, aangereikt door onze 'specialisten', waaruit moest blijken dat we ons beter méér zorgen maakten om de gewone seizoensgriep. Het gaf een wraakroepend vals gevoel van veiligheid. Wát ook het achterliggende plan moge zijn geweest, het werd reeds snel in de kiem gesmoord door onheilspellende berichten uit Italië. Het werd snel duidelijk dat het corona-virus 30 tot misschien wel 50 keer dodelijker was dan een gewone seizoensgriep. Én bovendien véél besmettelijker.

Net als bij de eerste signalen van de klimaatopwarming sinds eind jaren 50 van vorige eeuw hadden we in januari sowieso het zekere voor het onzekere moeten nemen, toen we nog onvoldoende over het virus wisten en er dus ook een kans bestond dat het ernstig uit de hand zou lopen. Net als bij het klimaat-virus hebben we véél te lang gewacht met maatregelen. Voornamelijk vanwege de financiële gevolgen die de maatregelen met zich meebrengen.

Maar zelfs terwijl in Italië hartverscheurende taferelen plaatsvonden drong de ernst van de situatie bij vele mensen niet door. Net zoals dat bij de klimaatcrisis het geval is. Men organiseerde zelfs corona-feestjes waarmee de zaak alleen maar erger werd en zal worden. Hoe dom kan je zijn? Indien je 3 personen zou besmetten kan jij alléén 10 dagen later immers verantwoordelijk voor de besmetting van een slordige 1.500.000 mensen. Waarvan er velen zullen overlijden, en die overlijdens heb jij alléén op je geweten. Maar dat geweten ontbreekt bij velen blijkbaar.
En zo wordt er ondanks alle bewijzen momenteel nog steeds massaal broeikasgassen uitgestoten die voor een sneeuwbal-effect zorgen. Overheden willen de macht behouden en dus niet de kiezers verliezen die het niet begrijpen. Die kiezers zouden bij zware maatregelen afhaken en naar populistische partijen overstappen die roepen dat het wel meevalt met ons klimaat. Bijgevolg lijden en overlijden er steeds meer mensen elders ter wereld vanwege de gevolgen. We zien deze gevolgen dagelijks in het nieuws, maar het laat vele mensen onverschillig of men schuift de verantwoordelijkheid makkelijk door. We doen lekker verder zolang we het niet rechtstreeks voelen. Anders dan bij het corona-virus zorgt het klimaat-virus echter pas voor de grootste ellende op een veel langere termijn.

Zodra er verschillende complexe factoren bij komen kijken die aan elkaar moeten worden gelinkt wordt het voor een te groot deel van de bevolking helaas te moeilijk om te begrijpen... wat begrijpelijk is. Men denkt dan vaak zelfs slimmer te zijn dan de wetenschappers die er dag in en dag uit mee bezig zijn. Het is dan bijvoorbeeld het gemakkelijkste om in simpele complot-theorieën te gaan geloven, omdat deze wél te begrijpen zijn. En zodoende wordt de verantwoordelijkheid die men zou moeten nemen héél makkelijk van zich afgeschoven. Politici, doorgaans verkozen om hun sympathieke uitstraling en lieve woorden - niet om hun verstand (van zaken), schieten ruim te kort om de maatregelen te treffen die reeds lang getroffen hadden moeten worden.

Ik ga ervan uit dat de meeste mensen intussen wél begrijpen dat het corona-virus een serieuze bedreiging voor de mensheid en ons hele (veilige) systeem betekent. Terwijl helaas nog zéér veel mensen niet begrijpen hoe ernstig de situatie met ons klimaat eruit ziet. En die klimaatopwarming met al zijn gevolgen zal straks niet meer met een lockdown tegen te houden zodra we het ook bij ons beginnen te voelen. Kijk, als zóveel mensen zelfs de acute ernst van het corona-virus niet kunnen inzien en het sluiten van de horeca gaan vieren en daarmee het virus een handje toesteken, dan maak ik me geen illusies meer: we gaan als mens het klimaat en daarmee dus ook onszelf gegarandeerd niet kunnen redden. Daarvoor ontbreekt het noodzakelijke inzicht bij een te grote bevolkingsgroep. En partijen die uit eigen belang handelen maken daar handig gebruik van. De natuur zelf het bijgevolg zélf moeten doen... en is daar misschien al meer begonnen.

Beide uitbraken - zowel het corona-virus als het klimaat-virus - worden in de kern overigens veroorzaakt door dezelfde bron: Een teveel aan mensen op deze prachtige planeet. Helaas mag dit blijkbaar nergens worden benoemd, en wordt het krijgen van kinderen zelfs nog steeds gesubsidieerd middels het verschaffen van kindergeld.
De enige échte schuldige is naar mijn filosofie in de kern echter de natuur zelf. Want het is de natuur die ervoor gezorgd heeft dat er mensen zijn die de voortgang van een virus en klimaatopwarming een handje toesteken. En het is de natuur die ervoor gezorgd heeft dat de processen achter deze zaken te complex zijn om door iedereen te worden begrepen. Het zal dus ook de natuur zijn die op deze manier voor een schoonmaak zal zorgen. Op de geologische tijdschaal zal dat wellicht eerder zeer vroeg gebeuren dan wat later. 

Ruben Weytjens

Ik schrijf dit bericht voor het geval mij iets overkomt. In dat geval hoop ik alsnog iets te kunnen betekenen voor iedereen die ik er mogelijk nog mee tot nadenken heb bewogen.

Beneden volgen enkele van vele links die online te vinden zijn om mijn mening en inzicht te onderbouwen.