De eerstvolgende dagen erg onstabiel, in de loop van het weekend stabieler

Aangezien ik de voorbije dagen regelmatig de opmerking las dat 'ze ernaast zaten met de weersverwachting' zou ik graag eerst even wat meer toelichting geven bij hoe een zo betrouwbaar mogelijke verwachting tot stand komt. Want als een verwachting niet helemaal uitkomt hoeft dat niet aan de weerman of weervrouw te liggen. Een weerbericht komt immers niet tot stand door eenvoudigweg een weerkaart naar een voorspelling te vertalen. Integendeel, een weerbericht is eigenlijk een weloverwogen kansverwachting op basis van een waaier aan mogelijke scenario's..

Tijdens onstabiele perioden is het bij het opstellen van weersverwachtingen nóg belangrijker dan anders om meerdere weermodellen te consulteren. Dit om een zo goed mogelijk beeld te krijgen over zekerheden en onzekerheden. Wél of geen buien en wél of geen onweer hangt soms af van kleine details die mogelijk niet door elk weermodel correct in de berekening worden opgenomen. Helaas valt er niet één weermodel als beste aan te duiden. Vandaar de noodzaak om op basis van een goede analyse van de beschikbare diversiteit aan weerkaarten en grafieken tot een zo goed mogelijke kansverwachting te komen.

Vergeet dus de apps en tabellen op het internet waar verder geen commentaar bij staat. Dit gaat immers om de letterlijke weergave van slechts één berekening. Één berekening uit een waaier van misschien wel 50 mogelijke scenario's. Hieruit vallen dus nooit zekerheden en onzekerheden af te leiden.

Een belangrijk middel om zekerheden en onzekerheden te herkennen zijn zoals bekend de pluimverwachtingen, waarin een waaier aan mogelijkheden wordt getoond (meer uitleg via deze link). Hierin is geen enkel lijntje belangrijker dan een ander (ook het rode of blauwe niet), en zien we eigenlijk gewoon een hele waaier aan mogelijke scenario's. Exacte cijfers kan je hier niet uit afleiden, maar dat mag je ook niet op basis van de weerkaarten die bij één zo'n lijntje horen. Je kan hier bijvoorbeeld wél uit afleiden hoe groot de kans op 25 graden is of hij groot de kans op veel neerslag is. Hoe meer lijntjes op een bepaald moment aan 25°C geraken, hoe groter de kans dat dit er ook werkelijk uit zal komen. Hoe groter de spreiding tussen de lijntjes hoe meer onzekerheid er daarover heerst, misschien wel vanwege neerslagkansen... Hoe meer lijntjes op een bepaald moment op grote neerslagsommen wijzen, hoe groter de kans op veel neerslag... Waarbij je in buiensituaties er altijd rekening mee moet houden dat die neerslag uiteindelijk links of rechts van ons passeert, onder ons door trekt of misschien zelfs helemaal niet zo intens voor de dag komt. Een goed weerbericht is dus nooit een vertaling van weerkaarten in cijfers, maar een kansverwachting op basis van een waaier aan scenario's. Waarbij eens kans van 25% op buien niet betekent dat het overal droog blijft. En soms valt de uitkomst buiten de verwachting in het weerbericht, omdat de kans op dit scenario als te klein om te vermelden werd ingeschat. Want anders kan je als weerman bezig blijven en geraakt niemand er nog wegwijs uit...

Uit bovenstaande temperatuurpluim is af te lezen dat we de volgende dagen waarschijnlijk op maxima tussen 21 en 24°C kunnen rekenen.
De kans dat het vanaf het volgende weekend warmer wordt neemt toe, omdat steeds meer lijntjes richting waarden boven 25°C evolueren. Echter hoe verder in de tijd, hoe voorzichtiger we moeten worden met het trekken van conclusies. Dat blijkt ook aan het feit dat de lijntjes (=scenario's) steeds verder uit elkaar lopen.

Uit onderstaande neerslagpluim blijkt dat de kans op buien groot is tussen dinsdagmiddag en donderdagmiddag.
Met ook op vrijdag en zaterdag nog wel de nodige 'ruis' in de grafiek, alvorens vanaf zondag een meerderheid voor een droog weertype opteert. Het mag niet verbazen indien deze lijntjes samenhangen met de lijntjes die hogere temperaturen berekenen.

Je zou er dan ook de neerslagpluim van een ander model kunnen bijhalen om te zien of deze tendens wordt bevestigd, en dat is in dit geval ook effectief zo. De uitschieter van de blauwe lijn in onderstaande pluim van weermodel GFS helemaal aan het eind mogen we negeren omdat geen enkel ander lijntje voor zo'n bizarre zondvloed opteert. Dit is meer dan waarschijnlijk zelfs een rekenfout, ook dit valt dus uit pluimgrafieken af te leiden.

Als we er dan toch even de neerslagkaartjes bijnemen van de hoofdberekening van zowel weermodel ECMWF als weermodel GFS, dan zien we dat er in de nacht naar donderdag regionaal grote neerslagsommen te verwachten zijn. Wanneer twee verschillende modellen zoiets berekenen maakt dit de kans dat het uitkomt uiteraard groter. Maar de ervaring leert dat het nog lang niet vaststaat wanneer deze neerslagzone precies over België te verwachten is, en waar deze precies terecht zou komen. Momenteel is de kans dat het accent langs Limburg doorschuift het grootst, maar in een volgende berekening kan de zondvloed net zozeer over onze omgeving worden voorzien...en moet die kans dus wat worden bijgesteld. Zo hoort dit dus te worden geïnterpreteerd. We zijn in ieder geval gealarmeerd dat er mogelijk waterlast op komst is, en dat we de berekeningen goed in de gaten moeten houden.