Op weg naar een absoluut warmte-record?

Wie intussen nog niet weet dat het op woensdag en donderdag extreem warm wordt in Limburg, heeft de voorbije dagen waarschijnlijk op een andere planeet vertoefd. Er is veel over deze hitte te doen, en dat mag ook wel. Want wat er momenteel op de kaarten staat heeft nog nooit eerder op die kaarten gestaan. Al weten we al wel langer dat het er waarschijnlijk vroeger dan later zat aan te komen in dit steeds sneller opwarmende klimaat: een nieuw absoluut temperatuurrecord. De kans is het grootst dat het huidige record van 38.2°C aanstaande donderdag wordt verbroken, al zou het misschien zelfs op woensdag in de late namiddag reeds zover kunnen zijn.

Máár... het is nog altijd niet zeker dát het temperatuurrecord zal worden gebroken. De kans dat het donderdag lukt is momenteel (maandag) op 70% in te schatten. Diverse factoren spelen een rol bij het al dan niet bereiken van een record. In de eerste plaats moet het van bij de start zonnig zijn en blijven, en daar ziet het wel naar uit. Vervolgens mag het niet té hard waaien, al speelt dit een iets kleinere rol omdat zowel het brongebied als de bovenlucht uitzonderlijk warm zijn. Die bovenlucht zou echter wel eens dé cruciale factor kunnen worden. Meteorologen kijken dan in de eerste plaats naar de temperaturen in het 850 hPa-vlak, op ongeveer 1500 meter boven ons hoofd. Bij de temperaturen op dat niveau mag er tijdens een zonnige dag 15 tot 18°C worden opgeteld. Beneden het kaartje zoals weermodel GFS berekent voor donderdag 17 uur.

We zien hier de 21 tot 22°C isotherm over Limburg liggen. Over het westen van het land is de bovenlucht nog een graadje warmer, terwijl er boven Frankrijk zelfs een zone van 25°C te vinden is.

Tellen we hier dus 15 tot 18°C bovenop, dan komen we aan maxima tussen 36 en (in het uiterste geval) 40°C uit voor Limburg. 
De kans dat die 40°C bereikt wordt is klein maar niet onbestaande. Mocht de zone met 23 tot 24 graden op 1500 meter hoogte nog vóór 17 uur boven Limburg uitkomen, dan zou dat zeker en vast een belangrijk extra zetje voor de temperatuur betekenen.

Het is zodoende ook niet eens zeker dat de hoogste maxima in Limburg te vinden gaan zijn. Regio Gent-Antwerpen heeft daarvoor misschien nog betere papieren. Al speelt ook de ondergrond een rol, en wat dat betreft zijn de droge zandgronden in het voordeel. Want inderdaad, de uitzonderlijke droogte zal ook zijn duit in het zakje doen.
Beneden de maximumtemperaturen die weermodel GFS op 2 meter hoogte berekent:

We zien dus 40°C lokaal boven Vlaanderen, en een graad of 38 boven Limburg. Die 38 mag boven de zandgronden echter nog wel iets naar boven worden gecorrigeerd, dus met deze kaartjes zou er zeer waarschijnlijk een nieuw absoluut warmterecord inzitten. Daarvoor moeten we beter doen dan de 38.2°C in Kleine Brogel op 20 augustus 2009. Vorig jaar werd er in Hechtel 38.8°C gemeten, maar ik heb sterke vermoedens dat dit met een zogenaamd "tuineffect" gepaard ging. Al veranderen de omstandigheden in Kleine Brogel ook wel voortdurend, maar dit blijft toch wel mijn belangrijkste referentie.

Meer info over correcte temperatuurmetingen in dit artikeltje. Want er gaan ongetwijfeld heel wat thermometers op 45 tot 50°C uitkomen... 
Doorgaans omdat de thermometer zélf verhit wordt door de zonnestraling, of door de directe nabijheid van steen of beton.